ខណៈដែលស្ថានការណ៍នយោបាយកំពុងតានតឹងខ្លាំង
តាមរយៈការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ទៅលើគណបក្សប្រឆាំង
ភាពទន់ខ្សោយនៃការគ្រប់គ្រងវិស័យរ៉ែ ខ្សាច់
ហាក់ត្រូវបានមើលរំលងដោយក្រសែភ្នែករបស់មជ្ឈដ្ឋានទូទៅ
ជាពិសេសស្ថាប័នជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលហាក់មិនអើពើ
ចំពោះករណីភាពមិនប្រក្រតីនៃការនាំចេញខ្សាច់ស៊ីលីកា ទៅកោះតៃវ៉ាន់
ដែលមានគម្លាតគ្នាដល់ទៅជាង ១លានតោន។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល
និងសកម្មជនបរិស្ថានស្នើឱ្យក្រសួង និងស្ថាប័នជំនាញ មានដូចជា
ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ព្រមទាំងអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ
បង្ហាញពីតម្លាភាពនៃការនាំចេញខ្សាច់ប្រភេទស៊ីលីកា ទៅកោះតៃវ៉ាន់
ហើយពួកគេក៏ស្នើឱ្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបើកការស៊ើបអង្កេតរឿងនេះដែរ។
អស់រយៈពេលជាង ១ខែ ទៅហើយ
ដែលភាពមិនប្រក្រតីនៃការនាំចេញខ្សាច់ប្រភេទស៊ីលីកា ឬខ្សាច់ស
ទៅកោះតៃវ៉ាន់ ចំនួនជាង ១លានតោន ត្រូវបានលាតត្រដាង
ដោយអ្នកសារព័ត៌មាន និងសកម្មជនបរិស្ថាន
ក៏ប៉ុន្តែករណីថ្មីមួយនេះមិនត្រូវបានក្រសួង
និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធចេញមុខបកស្រាយ
និងពន្យល់សាធារណជនឱ្យបានច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ។
ចំណែកឯខាងស្ថាប័នប្រឆាំងអំពើពុករលួយរបស់រដ្ឋាភិបាល
ក៏មិនបានអើពើស៊ើបអង្កេតករណីនេះដែរ
ដែលធ្វើឱ្យសកម្មជនបរិស្ថានវាយតម្លៃថា
គឺជាភាពឱនថយនៃការបំពេញមុខងាររបស់ស្ថាប័នទាំងនោះ។
អតីតអ្នកសម្របសម្រួលបណ្ដាញស្ត្រីនៃអង្គការមាតាធម្មជាតិ
អ្នកនាង លឹម គីមស័រ ថ្លែងថា
ព័ត៌មានស្ដីពីអាជីវកម្មខ្សាច់ទៅក្រៅប្រទេស មានភាពលាក់កំបាំងច្រើន
ហើយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនីមួយៗ
ហាក់ដូចជាមិនខ្វាយខ្វល់នឹងបញ្ហានេះឡើយ។
សកម្មជនតស៊ូមតិរឿងខ្សាច់រូបនេះ ស្នើឱ្យក្រសួងស្ថាប័នជំនាញ
ដែលពាក់ព័ន្ធចេញមុខបកស្រាយរឿងនេះឱ្យបានច្បាស់លាស់
ដើម្បីកុំឱ្យមានការចោទប្រកាន់ថា
ស្ថាប័នទាំងនោះកំពុងបើកដៃឱ្យមានការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដ៏ធំក្នុងវិស័យរ៉ែខ្សាច់នេះ៖
«គាត់គួរណាស់តែបង្ហាញការពិតមក បើសិនជាគាត់ (ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ) មិនចង់ឱ្យពលរដ្ឋគិតថា
គាត់កំពុងចូលរួមបង្កើតឱ្យមានអំពើពុករលួយ។
អញ្ចឹងគាត់គួរតែធ្វើសកម្មភាពតាមដាន ស៊ើបអង្កេត
ឬក៏បញ្ឈប់ការនាំចេញខ្សាច់ស៊ីលីកាតែម្ដងទៅ
ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋសប្បាយចិត្ត។
គាត់ស្ងាត់បែបនេះកាន់តែធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនយល់ថាអំពើពុករលួយនៅតែកើតមាន
ហើយអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយអត់មានសកម្មភាពអ្វីបែបនេះ
ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋគិតថា ពួកគាត់កំពុងតែឃុបឃិតគ្នា
ធ្វើឱ្យមានរឿងនេះកើតឡើង»។
ខ្សាច់ស៊ីលីកា ឬខ្សាច់ស
ដែលបម្រើឱ្យឧស្សាហកម្មផលិតកែវ ដប និងកញ្ចក់ ចំនួនជាង ១លានតោន
ត្រូវបានរកឃើញថា គ្មានក្នុងប្រព័ន្ធទិន្នន័យរបស់កម្ពុជា
ខណៈភ្នាក់ងារគយនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុតៃវ៉ាន់អះអាងថា
ខ្លួនបានទិញខ្សាច់ស៊ីលីកា ពីកម្ពុជាចំនួនជាង ១លាន ៥ សែនតោន (១,៥៣៣,៨៥៥) គិតជាទឹកប្រាក់ជាង ៣២លានដុល្លារអាមេរិក (៣២,២៧២,០០០) ចាប់ពីឆ្នាំ២០១២ ដល់ ឆ្នាំ២០១៦។
ដោយឡែក ទិន្នន័យរបស់កម្ពុជាវិញ
មានចំនួនតិចជាងទិន្នន័យគយតៃវ៉ាន់យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់
ហើយសូម្បីស្ថាប័នជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាលតែមួយ
ក៏មានទិន្នន័យខុសគ្នាដែរ។
ទិន្នន័យរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល
ដែលជាស្ថាប័នគ្រប់គ្រងការផ្ដល់អាជ្ញាប័ណ្ណ
និងប្រមូលសួយសារពីអាជីវកម្មខ្សាច់ បង្ហាញថា
កម្ពុជានាំចេញខ្សាច់ស៊ីលីកាទៅកោះតៃវ៉ាន់ជាង ១៥ម៉ឺនតោន (១៥៨.១០០) ហើយនេះជាការនាំចេញចាប់ពីខែវិច្ឆិកា
ឆ្នាំ២០១៦ ដល់ពាក់កណ្ដាលខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៧។
ចំណូលសួយសារដែលក្រសួងប្រមូលបានពីការធ្វើអាជីវកម្មខ្សាច់ស៊ីលីកានេះ
មានចំនួនជាង ៤៧ម៉ឺនដុល្លារ (៤៧៤.៣០០)។
ចំណែក ទិន្នន័យរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ
ដែលជាស្ថាប័នគ្រប់គ្រង និងប្រមូលពន្ធលើការនាំទំនិញចេញចូលវិញ
បង្ហាញថា មានខ្សាច់ស៊ីលីកាប្រហែល ៥ពាន់តោន (៤៩០០) ប៉ុណ្ណោះ
ដែលត្រូវបាននាំចេញទៅកោះតៃវ៉ាន់ ហើយនេះជាតួលេខនៅឆ្នាំ២០១៦។
អគ្គនាយកដ្ឋានគយប្រមូលពន្ធគយពីការនាំចេញខ្សាច់ប្រភេទស៊ីលីកានេះ
បានជាង ៥ម៉ឺនដុល្លារ។
ភាពខុសគ្នានៃទិន្នន័យរវាងស្ថាប័ននានាក្នុងរដ្ឋាភិបាលតែមួយនេះ
មានពីរចំណុចសំខាន់ គឺទី១បរិមាណនាំចេញ និងទី២
គឺឆ្នាំនៃការនាំចេញ។ ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលអះអាងថា
ខ្សាច់ស៊ីលីកានេះទើបនឹងនាំចេញនៅចុងឆ្នាំ ២០១៦ ប៉ុណ្ណោះ
ដោយក្រុមហ៊ុនឯកជនពីរ គឺក្រុមហ៊ុន ម៉ុង ឫទ្ធី គ្រុប (MONG RETHTHY GROUP CO., Ltd) និងក្រុមហ៊ុន ស៊ីលីកា សឺវីស (កាំបូដ) (Silica Service (Cambodge) Co., Ltd) ហើយទិសដៅនៃការនាំចេញគឺទៅកោះតៃវ៉ាន់។
ដោយឡែកអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករវិញ បញ្ជាក់នៅ
ក្នុងទិន្នន័យរបស់ខ្លួនថា
កម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមនាំចេញខ្សាច់ទៅកោះតៃវ៉ាន់ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៤
តែខ្សាច់ទាំងនោះ គឺជាប្រភេទខ្សាច់ទូទៅ
មិនសំដៅតែទៅលើខ្សាច់ស៊ីលីកានោះទេ មានតែនៅឆ្នាំ ២០១៦ ទេ
ដែលជាពេលនាំចេញខ្សាច់ស៊ីលីកាទាំងស្រុង។
ទិន្នន័យគយនៅត្រង់ចំណុចនេះ
ស្ដែងឱ្យឃើញពីភាពមិនច្បាស់លាស់នៃការកត់ត្រា
ដោយសារតែតាំងពីឆ្នាំ២០១២ មក កោះតៃវ៉ាន់នាំចូលតែខ្សាច់ស៊ីលីកា
មួយមុខប៉ុណ្ណោះពីកម្ពុជា មិនមាននាំចូលខ្សាច់ប្រភេទផ្សេងឡើយ
ព្រោះដែនកោះមួយនេះត្រូវការខ្សាច់ស៊ីលីកា
ដើម្បីទ្រទ្រង់ឧស្សាហកម្មផលិតកែវ ដប និងកញ្ចក់របស់ខ្លួន។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ម៉េង
សក្តិធារ៉ា ធ្លាប់បានអះអាងប្រាប់អាស៊ីសេរីថា
តួលេខនាំចេញខ្សាច់ស៊ីលីការបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល
គឺជាតួលេខជាក់ស្ដែងដែលក្រសួងបានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនធ្វើអាជីវកម្មនាំចេញ។
មន្ត្រីជំនាញរូបនេះបកស្រាយថា ភាពខុសគ្នានៃតួលេខរបស់តៃវ៉ាន់
និងកម្ពុជា ទាក់ទងនឹងខ្សាច់ស៊ីលីកានេះ
អាចបណ្ដាលមកពីបច្ចេកទេសនៃការកត់ត្រា និងការរាយការណ៍
ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលសួរថា តើហេតុអ្វីបានជាតួលេខរបស់ក្រសួងរ៉ែ
និងថាមពល ខុសគ្នាពីតួលេខរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ ទាំងបរិមាណ
និងឆ្នាំនៃការនាំចេញ លោកលើយតបថា
លោកមិនបានដឹងអំពីនីតិវិធីកត់ត្រារបស់ភ្នាក់ងារគយកម្ពុជាឡើយ៖ «មុននឹងអាចនាំចេញបាន
ក្រុមហ៊ុនត្រូវប្រកាសបរិមាណមកក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល
ដើម្បីឱ្យក្រសួងកំណត់សួយសារ។ ក្រោយពីកំណត់សួយសាររួចហើយ ក្រសួងរ៉ែ
និងថាមពល
នឹងចេញវិក្កយបត្រសម្រាប់សម្គាល់ការនាំចេញអំពីបរិមាណប៉ុនណា
ដែលក្រុមហ៊ុនបានបង់សួយសាររួចហើយ
ដើម្បីឱ្យក្រុមហ៊ុនយកទៅធ្វើការជម្រះឯកសារពន្ធគយ (Customs Clearance) ជាមួយខាងគយ និងខាងកងនាវាចរណ៍ (CAMSAB) ដើម្បីនាំចេញ។
ជាទ្រឹស្ដីវាមិនគួរខុសគ្នាទេ
ដោយសារក្រុមហ៊ុនយកឯកសារហ្នឹងទៅជម្រះ
ប៉ុន្តែដល់ពេលរកឃើញថាខុសគ្នាអញ្ចឹង ទាល់តែទៅសួរខាងគយ
ហេតុដូចម្ដេចបានជាគាត់កត់ខុសគ្នា»។
រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ
និងរដ្ឋាករនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច មិនបានចេញមុខបកស្រាយរឿងនេះឡើយ
ហើយសូម្បីតែព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការនាំចេញខ្សាច់
ដែលស្ថាប័ននេះធ្លាប់បានបង្ហោះនៅលើគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ខ្លួន
ក៏ត្រូវបានដាក់លេខសម្ងាត់ផងដែរ។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងសុំការពន្យល់ជាច្រើនដង
ពីមន្ត្រីនៃអគ្គនាយកដ្ឋានគយ ក៏ប៉ុន្តែមិនអាចទាក់ទងបាន
ព្រោះស្ថាប័ននេះមិនមានអ្នកនាំពាក្យ។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា
លោក សន ជ័យ ស្នើឱ្យអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច
ចេញមុខបំភ្លឺឱ្យបានច្បាស់លាស់
ទាក់ទងនឹងរឿងគម្លាតដ៏ច្រើនសម្បើមនៃទិន្នន័យខ្សាច់ស៊ីលីកាទៅកោះតៃវ៉ាន់
ព្រោះស្ថាប័ននេះគឺជាអ្នកកត់ត្រារាល់បញ្ជីទំនិញគ្រប់ប្រភេទដែលត្រូវនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស។
លោកក៏ស្នើឱ្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ
បើកការស៊ើបអង្កេតរឿងនេះដែរ
ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹងការបាត់ចំណូលជាតិរាប់លានដុល្លារ៖ «ភាពខុសគ្នារវាងចំនួនខ្សាច់នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់កម្ពុជា
ហើយនិងបរិមាណខ្សាច់ដែលនាំចូលទៅតៃវ៉ាន់ គឺជាតម្រុយមួយ
ហើយរឿងនេះគឺពាក់ព័ន្ធនឹងការខាតបង់ថវិកាជាតិដែរ។
យើងចង់ឱ្យមានការស្រាយបំភ្លឺពីក្រសួងដែលគ្រប់គ្រងការនាំចេញ គឺគយ
ហើយទី២ គួរតែមានការស៊ើបអង្កេតដែរ
ដោយសាររឿងនេះពាក់ព័ន្ធនឹងចំណូលជាតិ។ បរិមាណខុសគ្នាបែបនេះ
វាអាចនឹងធ្វើឱ្យចំណូលជាតិ ឬក៏ដូចជាការប្រមូលសួយសារជាដើមនោះ
អាចខុសគ្នាដែរ អញ្ចឹងមានន័យថា ជារឿងមួយខាតបង់ប្រយោជន៍ជាតិ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ជាង ១ខែកន្លងទៅនេះ
គ្មានការស៊ើបអង្កេត ឬការបកស្រាយណាមួយ ត្រូវបានធ្វើឡើង
ដើម្បីជម្រះមន្ទិលក្រុមសកម្មជនបរិស្ថាន អង្គការសង្គមស៊ីវិល
និងប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ
ក៏ប៉ុន្តែបែរជាមានចំណាត់ការដ៏លឿនរហ័សពីសំណាក់សមត្ថកិច្ច
និងតុលាការខេត្តកោះកុងប្រឆាំងនឹងសកម្មជនបរិស្ថានដែលចុះស៊ើបអង្កេតរឿងខ្សាច់នេះ
តាមបណ្ដឹងរបស់ក្រុមហ៊ុនទៅវិញ។
អតីតសកម្មជនអង្គការមាតាធម្មជាតិពីររូប គឺលោក
ហ៊ុន វណ្ណៈ និងលោក ឌឹម គុនឌី ត្រូវបានអាជ្ញាធរឃាត់ខ្លួន
ក្រោយពេលពួកគេជិះទូកថតរូប និងវីដេអូ
កប៉ាល់ដឹកខ្សាច់ស៊ីលីកាពីរគ្រឿងក្នុងលំហសមុទ្រ នៅឃុំព្រែកខ្សាច់
ស្រុកគិរីសាគរ ខេត្តកោះកុង។ ការឃាត់ខ្លួននេះ ធ្វើឡើងមួយថ្ងៃ
បន្ទាប់ពីអង្គការមាតាធម្មជាតិ
បានចេញផ្សាយវីដេអូមួយលាតត្រដាងអំពីរឿងបាត់ខ្សាច់ស៊ីលីកាជាង
១លានតោន ដែលកម្ពុជានាំចេញទៅកោះតៃវ៉ាន់
និងបានទាមទារឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ស៊ុយ សែម
ពិចារណាចុះចេញពីតំណែង ដើម្បីជាការទទួលខុសត្រូវ។
ដើមបណ្តឹងក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺត្រូវក្រុមហ៊ុនតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសកោះកុង ដែលហៅកាត់ថា អេស.អ៊ី.ហ្សិត (SEZ Koh Kong Co., Ltd.) របស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាអ្នកជំនួញដ៏មានឥទ្ធិពលនៅកម្ពុជា និងជាអ្នករកស៊ីនាំចេញខ្សាច់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
តុលាការខេត្តកោះកុង
បានសម្រេចឃុំខ្លួនសកម្មជនទាំងពីរនាក់ក្នុងពន្ធនាគារជាបណ្ដោះអាសន្នដោយចោទប្រកាន់ចំនួនពីរបទល្មើស
គឺទី១ ញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ និងទី២
ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិខាងរូបភាពនៃបុគ្គល។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ប្រចាំខេត្តកោះកុង
លោក អ៊ិន គង់ជិត ចាត់ទុកចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរ
និងតុលាការខេត្តកោះកុងនេះ
ថាជាការបំបាក់ស្មារតីរបស់សកម្មជនដែលហ៊ានឈឺឆ្អាលក្នុងកិច្ចការងារសង្គម
និងការពារបរិស្ថាន
ផ្ទុយទៅនឹងអនុសាសន៍របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
និងការអំពាវនាវរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលនាពេលកន្លងទៅ។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ យល់ឃើញថា
អ្វីដែលអាជ្ញាធរជំនាញគួរតែធ្វើនោះ គឺបង្ហាញតម្លាភាព
និងលុបបំបាត់ភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយទាក់ទងនឹងអាជីវកម្មខ្សាច់ស៊ីលីកា
មិនមែនជាការចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់លើសកម្មជនទាំងនោះទេ៖ «ការចាប់ខ្លួនយុវជនដែលគាត់ស្ម័គ្រចិត្ត
បំពេញកិច្ចការងារដើម្បីការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិនេះ
គួរតែរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោល។ រដ្ឋាភិបាលធ្វើបែបនេះ មានន័យថា
មិនបានជួយលើកទឹកចិត្តដល់យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត
ដែលគាត់សកម្មក្នុងការងារការពារធនធានធម្មជាតិទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ
រដ្ឋាភិបាលគួរតែយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងចំពោះការត្រួតពិនិត្យការនាំចេញ
និងការធ្វើអាជីវកម្មខ្សាច់តាមរយៈគយ។
បើគាត់ត្រួតពិនិត្យទៀងទាត់នៅតំបន់សមុទ្របានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ
វានឹងធ្វើឱ្យការនាំចេញខ្សាច់មិនបាត់បង់នោះទេ
គឺវានឹងបានជាប្រយោជន៍ដល់ជាតិ»។
មកទល់នឹងពេលនេះ
សកម្មជនបរិស្ថានទាំងពីររូបនៅបន្តជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារខេត្តកោះកុងនៅឡើយ
ខណៈអង្គការរបស់ពួកគេ គឺអង្គការមាតាធម្មជាតិ
ត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃប្រកាសលុបឈ្មោះចេញពីបញ្ជីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលរួចទៅហើយ
កាលពីពាក់កណ្ដាលខែ កញ្ញា កន្លងទៅ ពោលគឺតែ ៣ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ
បន្ទាប់ពីពួកគេត្រូវបានឃាត់ខ្លួន។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនបរិស្ថាន
ទាមទារឱ្យតុលាការខេត្តកោះកុង
ទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើអតីតសកម្មជនបរិស្ថាននៃអង្គការមាតាធម្មជាតិទាំងពីររូបនេះ
ហើយពួកគេក៏ស្នើឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតដ៏ស៊ីជម្រៅមួយ
ជុំវិញការនាំចេញខ្សាច់ប្រភេទស៊ីលីកាទៅកោះតៃវ៉ាន់នេះ
ដើម្បីលុបបំបាត់ភាពមន្ទិលសង្ស័យរបស់សាធារណជនផងដែរ។
ភាពមិនប្រក្រតីនៃការនាំចេញខ្សាច់ស៊ីលីកាទៅកោះតៃវ៉ាន់នេះ
ក៏មិនខុសគ្នាពីករណីនាំចេញខ្សាច់ចាក់បំពេញ និងខ្សាច់សំណង់
ទៅសឹង្ហបុរី និងឥណ្ឌាដែរ
គឺមិនត្រូវបានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបើកការស៊ើបអង្កេតស្វែងរកការពិតនោះទេ។
បើសិនជាយកទិន្នន័យរបស់ប្រទេសទាំងបីមកច្របាច់បញ្ចូលគ្នា
រួមមាន ទិន្នន័យរបស់សឹង្ហបុរី ពីឆ្នាំ ២០០៧ ដល់២០១៥
ទិន្នន័យរបស់ឥណ្ឌាពីឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ២០១៥
និងទិន្នន័យរបស់តៃវ៉ាន់ពីឆ្នាំ ២០១០ ដល់ ២០១៦
ខ្សាច់គ្រប់ប្រភេទដែលប្រទេសទាំងនេះ បាននាំចូលពីកម្ពុជា
គឺមានប្រមាណ ៧៥ (៧៤,៦៤២,៥១៣) លានតោន គិតជាទឹកប្រាក់ជិត ៨ រយលានដុល្លារ (៧៨៧,៦៣៣,៩៧៨) ខណៈទិន្នន័យរបស់កម្ពុជា
មានមិនដល់ ៣ លានតោនផង។
ចំណុចនេះហើយដែលសកម្មជនបរិស្ថានតែងតែអះអាងថា
ខ្សាច់រាប់សិបលានតោនត្រូវបាននាំចេញពីកម្ពុជាដោយមិនបង់ពន្ធ
ដែលជាអំពើពុករលួយដ៏ធំ
ធ្វើឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ទឹកប្រាក់រាប់រយលានដុល្លារ
ពីការនាំចេញរ៉ែខ្សាច់ទៅក្រៅប្រទេស ក្នុងរយៈពេល
១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ៕
